11 april 2018
Het zou kunnen dat een dwangstoornis en een psychose een gedeelde erfelijkheid hebben. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Marije Swets aan de Universiteit van Amsterdam.
Het promotieonderzoek van Swets maakt deel uit van het GROUP-onderzoek, een grootschalig onderzoek naar het beloop van psychose en schizofrenie over een periode van zes jaar bij meer dan duizend patiënten, waarbij ook (gezonde) broers en zussen en een controlegroep onderzocht worden. Hoewel dwangsymptomen tien keer vaker voorkomen bij iemand met een psychose, worden deze vaak gemist.
Dwangstoornis en psychoseUit onderzoek van Swets blijkt dat 19% van de patiënten aanzienlijke dwangklachten heeft. Omdat 4,3% van de broers en zussen van de patiënt de dwangklachten in dezelfde mate deelt, terwijl dit binnen de controlegroep maar 2,9% is, kan voorzichtig de conclusie getrokken worden dat een dwangstoornis en een psychose een gedeelde erfelijkheid hebben.
Dwangstoornis en algemeen functioneren
De mate van dwang blijkt van invloed te zijn op het algemeen functioneren van de patiënt. Tijdens het onderzoek van Swets bleek dat als tijdens het tweede meetmoment de dwangklachten waren verdwenen, het functioneren ook op verschillende gebieden vooruit was gegaan. Terwijl patiënten waarbij de dwangstoornis aanwezig bleef of zelfs nieuw was ontstaan, meestal juist slechter functioneren dan tijdens het eerste meetmoment.
Associaties tussen dwangstoornis en andere symptomen
Eerder onderzoek naar associaties tussen dwangstoornis en andere symptomen bij patiënten met psychose leverden verschillende resultaten op. De meeste associaties vond ook Swets niet terug; zij vond geen relatie tussen cognitieve symptomen en dwangstoornis, middelenmisbruik en dwangstoornis, parkinsonisme, dyskinesie en dystonie en dwangstoornis. Wel vond zij een associatie met dwangstoornis en clozapine-gebruik, met name bij langdurig gebruik. 38,9 % van de patiënten gebruikt dit medicijn, bij deze groep is het routinematig monitoren van een dwangstoornis zeker geïndiceerd. Daarnaast vond Swets een niet eerder gevonden associatie met acathisie; innerlijke rusteloosheid met karakteristieke bewegingen van de benen gedurende de hele dag.
Adequate behandeling dwangstoornisEen dwangstoornis bij psychose heeft vermoedelijk verschillende oorzaken, zoals clozapine-gebruik of een ernstig ziektebeeld met veel co-morbide aandoeningen en slecht functioneren. Ook kan het passen bij juist een milder beeld. Dan zijn de dwangsymptomen vaak van voorbijgaande aard. Een adequate behandeling van de dwangstoornis, ofwel met cognitieve gedragstherapie ofwel met medicatie, zou op meerdere gebieden een positief effect kunnen hebben.
