Voor mij fietst een man met een rugzak die scheef op zijn rug zit. De band zit waarschijnlijk strakker aan één kant en dat irriteert me. De man belast de ene schouder meer dan de andere en dan krijgt hij misschien scoliose en/of grotere spieren aan de ene kant van zijn lichaam. Het interesseert hem vast niet. Kon ik maar met mijn ogen dicht fietsen. Dan zou ik helaas nog steeds voelen dat mijn jas niet recht zit. Het is een lange zwarte trenchcoat die altijd een beetje naar één kant zakt als ik fiets. Ik sta even op de trappers om de jas in symmetriestand te brengen. Ik probeer om op iets anders te focussen dan scheve tassen en jassen. Als ik met een rood hoofd bij de bieb aankom en mijn fiets heb weg gezet, check ik of de bandjes van mijn laptoprugzak wel symmetrisch zitten. Binnen ga ik zo recht mogelijk achter mijn laptop zitten. Ik ben al moe voordat ik begin met schrijven. Overal zie ik asymmetrie.
Bij yoga ben ik bang dat de docent vergeet om een bepaalde houding niet aan beide kanten te doen. Zwemmen doe ik in de vorm van een lemniscaat. Als ik een kauwgom pak, moet ik aan beide kanten van mijn gebit evenveel kauwen. Als ik ergens naar kijk, wil ik recht vooruit kijken. Mijn oren maak ik tegelijkertijd schoon, terwijl ik dan niets hoor. Ik moet gelijkmatig bruin worden in de zon en schuif steeds met de zon mee met mijn handdoek. Mijn haarscheiding wissel ik van kant nadat mijn haren zijn gewassen. Een drempel moet door beide voeten worden aangeraakt. Keyboard spelen kan, maar een gitaar is geen optie. Als ik me rechts stoot, stoot ik expres ook met links.
Ik kocht op de middelbare school eens een shirt met maar één mouw. Als ik het droeg, hield ik mijn hand steeds op de blote schouder. Ik heb eens een voetoperatie gehad om mijn grote teen recht te zetten. Het was een kwelling om maar één voet in het gips te hebben. Gelukkig kon ik het een jaar later compenseren met de andere voet. Je zou er een punthoofd van krijgen. Stel je voor dat die punt dan niet in het midden zou zitten. “Anders is de ene kant achtergesteld,” zeg ik wel eens, alsof het om een broer of zus gaat die minder aandacht krijgt dan ‘het favoriete kind’.
Naast lichaamsgerichte symmetrie gebruik ik spullen symmetrisch; alle kanten moeten evenveel gebruikt worden. Een favoriete plek op de bank of aan tafel is bijvoorbeeld verboden. Ook slaap ik de ene week op de rechterkant van mijn bed en de andere op de linkerkant. Ik kan nog wel even doorgaan, maar het is denk ik duidelijk dat symmetrie een terugkerend thema is in mijn dag.
Niet toegeven aan de drang om iets symmetrisch te doen, geeft onrust in mijn lijf en hoofd. Toen ik nog niet wist dat ik een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) had, heb ik symmetriedwang proberen te doorbreken met therapie. Dan moest ik bijvoorbeeld rondjes draaien om mijn linker-as en niet om mijn rechter-as. Het haalde uiteindelijk niet veel uit. Er was geen angst in mijn lijf en geen magische gedachte in mijn hoofd. De cognitieve gedragstherapie (CGT) was toen gericht op angsten aangaan en niet toegeven aan de drang. Het probleem zit echter niet in de handeling, maar in het voortdurende bewustzijn van asymmetrie en aanhoudende onrust. Natuurlijk houd je de onrust in stand om toe te geven aan symmetriedwang, maar dan zit mijn onrust wel weer ergens anders in. De kunst is om te leren omgaan met onrust an sich.
Verder speelt het bij deze vorm van OCD denk ik een rol dat ik door mijn autisme veel aandacht heb voor details, moeite heb met het verwerken van prikkels en moeite heb met loslaten. Dat kan zelfs iets zijn van twintig jaar terug, bijvoorbeeld toen mijn vader een fiets droeg van een meisje dat haar fietssleutel was kwijtgeraakt. Op een gegeven moment wisselde hij van arm en zei: “Even wisselen, want anders krijg ik straks één hele lange arm.” Dat was natuurlijk omdat hij last kreeg van zijn arm, maar de gedachte maakte indruk op me. Bedankt pap. Als straf moet je voortaan altijd symmetrisch op je fiets zitten.
Dit bericht heeft 11 reacties
Mooi blog! Mooi geschreven, bedoel ik. Hoewel ik me niet kan voorstellen dat die opmerking van je vader een oorzaak was. Of was dat een grapje?
Ik ken die symmetriedwang, in mindere mate. Ik hang zelfs bij mensen waar ik op bezoek ben een scheefhangend schilderij recht, soms 😉
Dankje Kitty.
Die opmerking was zeker niet de oorzaak. Het is wel de vroegste herinnering van mij van mijn behoefte voor symmetrie.
Succes met schilderijen recht hangen 😉 Ben je bekend met: just not right feelings?
Fijn weekend!
Beste Mandy
Mooi beschreven!
Bij de symmetriedwang is bijna nooit sprake van duidelijke angst voor iets , maar gaat het meer om een gevoel , dat het niet in orde is. (Just Not Right Feelings). Bij dit soort dwang staat de impuls om iets te doen-nl. dingen symmetrisch doen- meer op de voorgrond dan allerlei gedachtes over wat er fout zou kunnen gaan. De dwanghandelingen worden ook wel impulsies genoemd.
Zelf leg je een verband met autismespectrumstoornis. In algemene zin weet ik dat niet precies. Wel lijken dit soort dranghandelingen , impulsies misschien meer voor te komen bij mensen, die tics hebben (gehad). Bij mensen met tics is weer vaker sprake van ADHD en ASS en in die zin zou er een verband kunnen zijn, maar daarover is nog veel niet bekend.
Maar jouw verhaal geeft wel goed inzicht in hoe een symmetriedrang voelt. Bedankt.
Dankje Menno. Ik heb wel een soort angst om scheef te groeien, maar dat is meer een gedachte en geen emotie. Die angst zal waarschijnlijk niet uitkomen en is onwaarschijnlijk, maar toch… Als je alleen gewicht heft met je linker- en rechterhand, krijg je toch een wel en niet gespierde arm. Uiteindelijk zal zoiets in e praktijk wel rechttrekken, want je past je gedrag er op aan. Ik ben echter te veel bezig met voorkomen en dat is meestal toch verspilde energie :s
Zou dwang bij autisme niet te maken kunnen hebben met de ontzettend moeilijke wereld niet aankunnen en dan vluchten in je eigen wereld met allerlei dwanggedachten en – handelingen om de buitenwereld te verwerken? Ik word zo overspoeld buiten door prikkels, eisen e.d. en het verwerken daarvan gaat erg traag.
Groetjes
mijn vader heeft dit tot op zekere hoogte ook.
hij moet altijd aan mijn schouder zitten en dan ook aan de andere schouder.
ik wordt er echt doodziek van.
maar het ergste is nog wel het liegen.altijd ontkennend dat hij het heeft,en voor zijn handelingen altijd een smoesje verzint.
Hoi Harry,
Als je vader er geen probleem mee heeft, hoeft hij het ook niet te ‘bekennen’. Als hij wel een serieus probleem heeft, dan is het nog aan hem hoe daar mee om te gaan.
Ik hoop dat je een manier kunt vinden om met je frustratie om te gaan.
Succes!
hij heeft er geen problemen mee,maar ik wel!
ik ben altijd het slachtoffer!
hij moet altijd mij aanraken of mijn spullen.
Hoi Harry,
Ik heb je verkeerd begrepen, sorry. Ik dacht dat je vader symmetriedwang had bij zichzelf, maar nu lees ik dat hij het bij jou doet. Dat verandert de zaak natuurlijk.
Ik ken jullie niet goed, dus concreet advies geven is lastig. Ik hoop dat er iemand in je omgeving is die wel begrip voor je heeft als je vader dat niet heeft. Ik hoop ook dat je hulp kunt krijgen of dat je zelf op de een of andere manier kunt voorkomen dat jij last krijg van iemand anders zijn dwang.
Sterkte
Beste lezers,
Mijn naam is Cecile en ben momenteel bezig met het ontwikkelen en realiseren van een nieuwe bioscoopfilm. Een van de hoofdrolspelers in de film kampt met symmetriedwang. Voor het spelen van deze rol zou de actrice graag met iemand willen spreken die haar hier meer over kan vertellen. Om de rol zo goed mogelijk neer te kunnen zetten met deze dwangsymmetrie.
Het zal gaan om een open gesprek waarbij we niks zullen filmen, maar puur voor de kennis die bij deze dwang komt kijken.
Je kunt vrijblijvend contact met mij opnemen mocht je geïnteresseerd zijn om te helpen.
Dank alvast!
Groet, Cecile
Hi Cecile, ben benieuwd of de film al klaar is? Zou hem graag willen zien.
Mvg,
Stella
Dank voor jouw blog, het brengt iets meer duidelijkheid in de verwarring die ik al jaren ervaar over mijn onrustige periodes. Het kunnen benoemen maakt me enerzijds blij, anderzijds intens verdrietig. Geen zelfmedelijden, maar dat ik er op mijn 58ste achter moet komen na zoveel onbegrip van omgeving én niet in de laatste plaats mezelf, en alle negatieve gevolgen die eruit voortvloei(d)en. Uitgelachen worden door de andere gezinsleden en moeten aanhoren dat je gek bent en naar een psychiater moet, schaamte en schuld voelen, angst voor het verlies van controle en hoe het zich zal uiten, ziekteverzuim op het werk door voor jouw collega’s onverklaarbare (en in hun ogen misschien wel aanstellerige of geveinste) redenen of ziektebeelden, huisartsen die geen geduld kunnen opbrengen en door afwijzing het probleem alleen maar erger maken,…. ik kan nog wel even doorgaan. Ik ben moe, van het moeten van mijn psyche. Altijd naar de vorm moeten, niet genietend van de weg er naartoe. Als de therapeut me een ontspannende bezigheid voorlegt, zoals puzzelen, breien, schilderen….moet ik de puzzelstukjes in 1x op de juiste plek leggen van mezelf, moet ik doorbreien, want elke naald is er eentje dichter bij het eindresultaat, moet het schilderij dezelfde dag af, want ik kan de kleuren niet opnieuw reproduceren, en als ik me heb bekwaamd stopt de interesse abrupt. ‘Zo, klaar!’ Het verhaal van de piano van de buurman van mijn broertje; mijn broertje herinnerde zich dat ik wilde pianospelen, dus toen zijn buurman zijn oude wegdeed, dacht hij aan mij en met veel gehannes stond niet veel later de piano in de eetkamer, veel te groot voor de ruimte. De volgende ochtend, nog in pyama, haren in standje ongeregeld, was ik al als een bezetene aan het oefenen. Alles moest wijken; geen tijd voor koffie of ontbijt. En na een kwartier maakte ik al een filmpje voor broerlief om te laten zien dat ik het gelukkig (hij zal er de noodzaak niet van hebben gevoeld) had gehaald! De piano bleef nog een paar dagen waarin ik me wat liedjes leerde en componeerde en toen: zo, klaar! En weg moest ie. Ik denk in eerste instantie dat het leuk is, ontspannend, goed en intelligent, maar eigenlijk is het super stressvol. De drang naar iets moeten kunnen en perfectie.
En hoe meer de stress toeneemt, maakt niet uit wat de oorzaak van de stress is (werk, vermoeidheid, verstoorde familie relaties, ziekte) hoe zieker mijn geest wordt en mijn lichaam ermee vervuild, tot ziekteverzuim van werk aan toe.
Ik zit momenteel ook thuis, al 11 maanden… het begon na een stressvol 2019, aansluitend een operatie, toen een simpel virus er bovenop en daarna verloor ik ineens alle macht over mezelf. Angst- en paniekaanvallen, drang/dwang om niet in slaap te vallen (controle loslaten), etc.etc. Dankzij slaapmedicatie (begin van deze episode werkte niets) kom ik eindelijk een beetje tot rust en durf ik voorzichtig aan reïntegratie op mijn werkplek te denken, echter mijn behandelaars remmen me af; het schijnt dat ik, zodra ik me een even beter voel, alweer de drang heb om alles weer op te pakken en laten zien dat ik niet de loser ben die……….. ze thuis vroeger voor ogen hadden? Want daar ligt denk ik voor mij de kern.
Maar omdat ik anders ben of denk ben ik nog niet een loser. En geeft het anderen geen pas om me te kleineren, af te wijzen of belachelijk te maken. En dat ik mezelf mág zijn. It’s okay not to be okay.