Op deze pagina
Inhoudsopgave

Een compulsie is er altijd op gericht onrust te verminderen. Dit kan een fysieke handeling zijn maar ook een mentale.

Mentale compulsies

  • In gedachten situaties nagaan, zich afvragen wat je precies gedaan of gezegd hebt, of er niet iets afschuwelijks is gebeurd of kan gebeuren. Dit is controleren en zekerheid zoeken in gedachten
  • Het goede moeten denken, dingen in orde denken, nare gedachten moeten neutraliseren, moeten tellen in gedachten, woorden moeten nazeggen in gedachten
  • Vergeten dingen weer proberen te herinneren
  • Eindeloos piekeren (rumineren) over hoe je iets perfect, volledig, absoluut of zeker te kunt krijgen
  • Mentale rituelen zoals bidden. Voortdurend nadenken over onoplosbare existentiële thema’s zoals het wezen van het het bestaan.
  • Op het goede getal moeten uitkomen
  • Vermijden om over bepaalde onderwerpen na te denken

Fysieke compulsies

  • Schoonmaken, reinigen
  • Controleren van sloten, deuren, licht, ramen, apparaten, gas, elektriciteit, water, portemonnee, kaarsen, uiterste houdbaarheidsdatum, op fouten
  • Steeds geruststelling, bevestiging of toestemming vragen
  • Controleren van gezondheid, van het uiterlijk, de kleding
  • Controleren van de partner
  • Stalken
  • Bewaren, opslaan, alles moeten vastleggen, opschrijven of fotograferen
  • Alles moeten vertellen of opbiechten
  • Ordenen, rangschikken, op een bepaalde manier neerzetten
  • Pijnlijk netjes of precies zijn, op alle slakken zout leggen
  • Voortdurend lijstjes maken van dingen die gedaan moeten worden
  • Steeds bezig zijn lijstjes af te werken
  • Veel bezig zijn met het maken van overzichten
  • Ingaan op elke mogelijkheid, niks willen missen
  • Heel precies zijn met kleding zoals de naadjes precies recht doen, bang zijn niet de goede kleding te hebben
  • Dingen symmetrisch doen, precies op een bepaalde manier of een bepaald aantal keren, steeds herlezen, herschrijven
  • Dingen opnieuw moeten doen tot ze goed voelen. Vaak betreft het overgangen zoals over drempels gaan, door de deur gaan, gaan zitten
  • Moeite om tot ander gedrag over te gaan bijvoorbeeld beginnen met eten, onder de douche gaan, onder de douche weggaan
  • Terug moeten gaan naar uitgangspunt, ongedaan maken, tegendingen doen
  • Voortdurend lichamelijke processen in de gaten houden zoals ademen, oogknipperen, slikken, plassen, voortdurend naar de wc gaan
  • Sparen en verzamelen of niet weg kunnen gooien

Logische compulsies

1. Compulsies die logisch voortvloeien uit de aard van de onrust

Tegengesteld aan de onrust:

  • Zekerheid zoeken door controleren, herhalen, schoonmaken, veiligheidsmaatregelen nemen, vermijding
  • Het verwijderen en vermijden van vuil om de walging/afkeer te verminderen.

Als ontlading van de onrust:

Dwang waarbij er weinig cognitie is en de aard van de obsessieve onrust meestal onbestemd is. De drang iets te doen staat voorop. 

  • Tellen
  • Dingen symmetrisch doen
  • Dingen ordenen, volledig maken, kloppend maken
  • Dingen moeten aanraken
  • Moeten spugen, likken of ruiken
  • Iets overnieuw moeten doen
  • Haren uittrekken
  • Aan wondjes of oneffenheden van de huid krabben
  • Verzamelzucht

Magische bezwering

2. Compulsies die een magische bezwering zijn van de onrust

  • De dwanghandeling kan tegengesteld zijn aan de obsessie: tegengedachten denken, neutraliseren, bidden, de goede gedachten hebben als je iets doet. Dingen “terug” doen.
  • De dwanghandeling kan ook puur magisch zijn: iets op een bepaalde manier neerleggen, afkloppen, iets op een bepaalde manier moeten doen of een bepaald aantal keren. Rituelen. Vermijden van foute getallen, woorden.