Een compulsie is er altijd op gericht onrust te verminderen. Dit kan een fysieke handeling zijn maar ook een mentale.
Mentale compulsies
- In gedachten situaties nagaan, zich afvragen wat je precies gedaan of gezegd hebt, of er niet iets afschuwelijks is gebeurd of kan gebeuren. Dit is controleren en zekerheid zoeken in gedachten
- Het goede moeten denken, dingen in orde denken, nare gedachten moeten neutraliseren, moeten tellen in gedachten, woorden moeten nazeggen in gedachten
- Vergeten dingen weer proberen te herinneren
- Eindeloos piekeren (rumineren) over hoe je iets perfect, volledig, absoluut of zeker te kunt krijgen
- Mentale rituelen zoals bidden. Voortdurend nadenken over onoplosbare existentiële thema’s zoals het wezen van het het bestaan.
- Op het goede getal moeten uitkomen
- Vermijden om over bepaalde onderwerpen na te denken
Fysieke compulsies
- Schoonmaken, reinigen
- Controleren van sloten, deuren, licht, ramen, apparaten, gas, elektriciteit, water, portemonnee, kaarsen, uiterste houdbaarheidsdatum, op fouten
- Steeds geruststelling, bevestiging of toestemming vragen
- Controleren van gezondheid, van het uiterlijk, de kleding
- Controleren van de partner
- Stalken
- Bewaren, opslaan, alles moeten vastleggen, opschrijven of fotograferen
- Alles moeten vertellen of opbiechten
- Ordenen, rangschikken, op een bepaalde manier neerzetten
- Pijnlijk netjes of precies zijn, op alle slakken zout leggen
- Voortdurend lijstjes maken van dingen die gedaan moeten worden
- Steeds bezig zijn lijstjes af te werken
- Veel bezig zijn met het maken van overzichten
- Ingaan op elke mogelijkheid, niks willen missen
- Heel precies zijn met kleding zoals de naadjes precies recht doen, bang zijn niet de goede kleding te hebben
- Dingen symmetrisch doen, precies op een bepaalde manier of een bepaald aantal keren, steeds herlezen, herschrijven
- Dingen opnieuw moeten doen tot ze goed voelen. Vaak betreft het overgangen zoals over drempels gaan, door de deur gaan, gaan zitten
- Moeite om tot ander gedrag over te gaan bijvoorbeeld beginnen met eten, onder de douche gaan, onder de douche weggaan
- Terug moeten gaan naar uitgangspunt, ongedaan maken, tegendingen doen
- Voortdurend lichamelijke processen in de gaten houden zoals ademen, oogknipperen, slikken, plassen, voortdurend naar de wc gaan
- Sparen en verzamelen of niet weg kunnen gooien
Logische compulsies
1. Compulsies die logisch voortvloeien uit de aard van de onrust
Tegengesteld aan de onrust:
- Zekerheid zoeken door controleren, herhalen, schoonmaken, veiligheidsmaatregelen nemen, vermijding
- Het verwijderen en vermijden van vuil om de walging/afkeer te verminderen.
Als ontlading van de onrust:
Dwang waarbij er weinig cognitie is en de aard van de obsessieve onrust meestal onbestemd is. De drang iets te doen staat voorop.
- Tellen
- Dingen symmetrisch doen
- Dingen ordenen, volledig maken, kloppend maken
- Dingen moeten aanraken
- Moeten spugen, likken of ruiken
- Iets overnieuw moeten doen
- Haren uittrekken
- Aan wondjes of oneffenheden van de huid krabben
- Verzamelzucht
Magische bezwering
2. Compulsies die een magische bezwering zijn van de onrust
- De dwanghandeling kan tegengesteld zijn aan de obsessie: tegengedachten denken, neutraliseren, bidden, de goede gedachten hebben als je iets doet. Dingen “terug” doen.
- De dwanghandeling kan ook puur magisch zijn: iets op een bepaalde manier neerleggen, afkloppen, iets op een bepaalde manier moeten doen of een bepaald aantal keren. Rituelen. Vermijden van foute getallen, woorden.